Keuzebegeleiding bij pensioen #8 – Hoe help je pensioendeelnemers met lagere inkomens?

In deze serie krijg jij een inkijkje in de onderwerpen die spelen rondom pensioen! Wekelijks stuurt Sofie rond dinsdag nieuwe inzichten. In de nieuwsbrief van deze week besteedt Sofie aandacht aan pensioendeelnemers met lagere inkomens. Hoe zorg je er als pensioenaanbieder voor dat je ook deze doelgroep de juiste begeleiding biedt?

Hoeveel pensioen denk je dat mensen gemiddeld via hun werkgever opbouwen? De meeste mensen zijn verbaasd als ze horen dat de mediaan in de tweede pijler op 100.000 euro ligt (DNB, 2022). En eh… dit is het totale bedrag, niet het bedrag per jaar. Stel dat je dit in 20 jaar uitkeert dan is dat zo’n 5.000 euro bruto per jaar. Dat is iets meer dan 400 euro bruto per maand (bovenop het AOW-basispensioen). En dan te bedenken dat de meeste pensioenen langer dan 20 jaar uitkeren! Deze inzichten gaf Sofie nadrukkelijk mee aan de EUR-studenten in de voorbereiding op hun onderzoeken.

Pensioencommunicatie niet afgestemd op lagere inkomens

De kans is groot dat mensen die de pensioencommunicatie inrichten, zelf vaak veel meer pensioen opbouwen dan de lezer van die communicatie. En dit heeft natuurlijk invloed op hoe je de pensioencommunicatie opstelt: bij uitleg over 10% in één keer opnemen, of de impact van je risicoprofiel, worden als voorbeelden dan misschien een (vakantie)huis of een camper gebruikt. Maar voor heel veel mensen in Nederland is dit een onrealistisch en onherkenbaar beeld. 

In één keer 10% opnemen, betekent voor de meeste mensen eerder: iets leuks doen met de kleinkinderen, een keer uit eten gaan of het financieel opvangen van de gestegen energierekening. Omdat je dit raakvlak met je doelgroep mist, is het lastiger om pensioendeelnemers te motiveren keuzes te maken. Dit is nog meer het geval wanneer je pensioendeelnemers onder de mediaan zitten. Samen met je AOW is de tweede pijlerpensioen van een deelnemer dan misschien minder dan 10% van het totale inkomen en meer een extraatje. Bij hoge inkomens is de tweede pijlerpensioen misschien 60% van het inkomen van een deelnemer. De impact van keuzes tijdens keuzebegeleiding is op het totale inkomen is dus relatief veel kleiner, omdat het over een klein deel van je totale pensioen gaat. 

Lagere inkomens en een bewuste keuze bij keuzebegeleiding

Tegelijkertijd speelt er voor pensioenpartijen rond deze doelgroep nog een heel ander probleem: hoe kan je als individueel pensioenfonds namelijk vaststellen dat een deelnemer binnen deze doelgroep valt? En als je dit kan vaststellen, heb je dan een zorgplicht en hoe voldoe je daaraan? 10% van je pensioen in één keer opnemen, klinkt extra aantrekkelijk als je niet veel overhoudt iedere maand. Maar het heeft vaak ook impact op de toeslagen die iemand nu krijgt, zoals bijvoorbeeld huurtoeslag en zorgtoeslag. Hierdoor houdt diegene netto uiteindelijk veel minder over. Hier voor waarschuwde al eerder de Raad van State en het NIBUD (NIBUD, 2022)

Daarnaast worden deze relatief kleine pensioenpotjes steeds vaker niet bij één pensioenfonds opgebouwd. Gemiddeld werkt slechts één op de drie werknemers tien jaar of langer bij dezelfde werkgever (CBS, 2018). En ook het aantal mensen dat hun hele leven in loondienst werkt nam de afgelopen jaren af (CBS, 2023). Dit maakt het voor pensioen partijen nog lastiger om deelnemers die maar weinig opbouwen een bewuste keuze te laten maken.

Hoe begeleid je deze doelgroep goed in hun pensioenkeuzes?

Het advies van Sofie aan pensioenfondsen: kijk eens naar je eigen pensioencommunicatie vanuit het perspectief van een deelnemer met een lager inkomen. Zo kwamen de studenten uit de nieuwsbrief op de vergelijking met uitjes. Ook voor lage inkomens is het tweedepijlerpensioen dan een extraatje boven op hun AOW. Of nog beter: test je huidige communicatie onder pensioendeelnemers met een lager inkomen! Vinden zij dat de communicatie aansluit op hun leven en zijn de vergelijkingen realistisch voor iemand in hun situatie?

Daarnaast zijn er vanuit de gedragswetenschap veel onderzoeken die bewijzen dat mensen met lagere inkomens zich veel minder focussen op de lange termijn. Eerder in de nieuwsbrief, werd de present bias al genoemd. De invloed van de present bias is groter voor mensen die minder inkomen hebben. Zij zullen dus eerder 10% in één keer opnemen, zonder daar veel bij na te denken. Benieuwd naar hoe je jouw pensioenplatform zo kan inrichten dat je ook deze doelgroep een bewuste keuze kan laten maken? Neem dan contact op met Sofie!

In deze editie van de nieuwsbrief bespreekt Sofie hoe bezig zijn met pensioenen verschilt voor mensen met lagere inkomens. Hoe zorg je ervoor dat je als pensioenaanbieder ook deelnemers met lagere inkomens goed ondersteunt?

De nieuwsbrief van volgende week gaat dieper in op financiële kruispunten; wat gebeurt er met je financiën bij veranderingen elders in je leven? En hoe kun je deze financiële kruispunten benutten voor pensioen? Abonneer je hier op onze nieuwsbrief!