Keuzebegeleiding bij pensioen #3 – Waarom zet Sofie gedragswetenschap in?

In deze serie krijg jij een inkijkje in de onderwerpen die spelen rondom pensioen! Wekelijks stuurt Sofie op dinsdag nieuwe inzichten. Vandaag een interview met Astrid Bruinsma – Eggink over haar visie op het toepassen van gedragsinzichten rondom pensioenen.

Waarom werk je vanuit Sofie samen met gedragswetenschappers?

Ik ben Sofie gestart omdat ik er in de praktijk achter kwam dat als je mensen wilt activeren informatie en inzicht niet genoeg is. Als je iets weet, wil nog niet zeggen dat je het ook gaat doen. Juist het rationele wat we vaak vanuit de sector hebben richting onze deelnemers helpt niet. Het is niet zo dat als de bedragen kloppen, mensen ook doen wat logisch is. Daar is nog superveel onderzoek voor nodig wat wel werkt, vertaling naar fintech en uitproberen in de praktijk. Dat is wat we dagelijks doen bij Sofie door onze sectorexpertise te combineren met gedragswetenschappen en fintech.

Astrid, bij Sofie werken ook gedragswetenschappers, wat doen die eigenlijk?

Onze gedragswetenschappers werken met een standaard aanpak om gedragsinterventies te ontwerpen en te testen. Te vaak sluit dienstverlening van bedrijven onvoldoende aan op de psychologie van de mens. Daardoor ontwikkel je producten, diensten, beleid of strategie die er op papier fantastisch uitzien, maar in de praktijk onvoldoende werken. Door meer aandacht te besteden aan de psychologische kant van de deelnemer weet je beter welke behoeftes er spelen, welke blokkades er spelen en hoe je een deelnemer stimuleert tot het gewenste gedrag.

Zo ontwikkelen we in co-creatie met onze klanten – hypotheekverstrekkers en pensioenfondsen – nieuwe proposities zoals keuzebegeleiding of verbeteren we pensioencommunicatie. Onze gedragswetenschappers doen onderzoek onder deelnemers en passen dit toe in de praktijk. Door steeds opnieuw te testen, weten we welke gedragsinterventies effectief zijn bij welke blokkades en behoeftes. Zo is het Sofie-platform gebouwd op een aantal belangrijke gedragswetenschappelijke inzichten. Heel gaaf om te zien dat dit in de praktijk echt effectiever is en we zo meer mensen bereiken rondom pensioen!

Cool! Doe je dan bijvoorbeeld onderzoek?

Ja! Wij doen met Sofie zowel zelf als met partners onderzoek naar gedragsinzichten in de voor ons relevante markten. Rondom pensioenen hebben we bijvoorbeeld meegewerkt aan de seminar Applied Behavioural Economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zo’n 30 studenten hebben ongeveer 4 weken gewerkt aan keuzebegeleiding op basis van gedragswetenschap. Zelf hebben we een pensioenfonds geholpen gedragsinzichten toe te passen in hun communicatie. We doen dan altijd metingen om te zien wat werkt en wat niet.

Waarom werken jullie samen met de Erasmus Universiteit in jullie onderzoek?

Bij de Erasmus Universiteit Rotterdam werken we samen met masterstudenten Behavioural Economics van de Erasmus School of Economics. Het is ongelooflijk hoeveel energie en inzichten wij daarvan krijgen. Daar word ik heel blij van en ik ga altijd met een hoop ideeën de deur uit! Bijzonder vind ik dat ze zowel richtingen bedenken op de case die we ze meegeven, maar dat ook onderbouwen vanuit de literatuur en meteen testen bij mensen, de eindoplossing onderbouwen met data en dat ook nog eens allemaal in een sneltreinvaart.

Hebben jullie al eerder onderzoek gedaan met de Erasmus Universiteit?

Ja, dit is het derde jaar dat we onderzoek doen. Eerder deden we bijvoorbeeld onderzoek waarom mensen inactief zijn rondom hun persoonlijke financiën en hoe je dat met gedragsinterventies kan overbruggen. Inspirerend vond ik daar dat hoe positief je kijkt naar de wereld bepaalt hoe actief je bent met je geldzaken. Je zou verwachten dat mensen die meer problemen verwachten meer buffers aanhouden, maar het omgekeerde is het geval. Ook kwamen daar nieuwe inzichten uit rondom het niet zichtbaar zijn van je geldzaken regelen. Geld uitgeven is heel zichtbaar, maar iets niet doen of sparen of geld opzij zetten voor pensioen is helemaal niet zichtbaar. Dit effect wordt nog eens groter door social media.

En waarom moeten we juist bij pensioenen rekening houden met gedrag?

Eén van de dingen die we als mens het allermoeilijkst vinden is nu dingen laten, zodat we er later profijt van hebben. Juist bij pensioenen is dat de crux. Ik ben 40, en moet nu inleggen om over een kleine 30 jaar met pensioen te gaan. Het is heel aantrekkelijk om die keuzes uit te stellen, omdat je er toch pas veel later mee te maken hebt. Verder denken veel mensen dat ze onvoldoende kennis hebben om een goede beslissing te nemen, terwijl dat in de praktijk best meevalt.

Hoe houden pensioenfondsen of pensoenuitvoerders hier dan rekening mee?

In generieke zin is het goed om je bewust te zijn van de psychologische factoren die rondom pensioen spelen. Per deelonderwerp spelen er wel verschillende dingen, dus ik zou aanraden om per onderwerp te kijken wat een rol speelt, en hoe je jouw deelnemers stimuleert vanuit het onderliggende gedrag.

“Als je iets weet, wil nog niet zeggen dat je het ook gaat doen”

Waar denk je dan aan?

Als we bijvoorbeeld kijken naar het onderzoek naar risicovoorkeur, dan zijn termen als risicovoorkeur, risicobereidheid en risicodraagkracht ontzettend technisch. Dit geeft mensen het gevoel dat ze iets ingewikkelds aan het doen zijn en dat ze onvoldoende kennis hebben. Alleen al door bepaalde begrippen te versimpelen, biedt je daar een enorme verbetering en win je vertrouwen. Verder vinden mensen het heel moeilijk om kansen op waarde te schatten; grotere kansen worden vaak overschat, terwijl kleine kansen juist worden onderschat. Wanneer je scenario’s presenteert, zou je bijvoorbeeld kunnen testen met het meer visualiseren van de grootte van de kans op een bepaald scenario in plaats van de gebruikelijke range.

Wat zou je vanuit gedrag het allerliefst willen toepassen rondom pensioenen?

Ik zou het heel gaaf vinden om de pensioenvraagstukken minder vanuit geld, maar meer vanuit de wensen van de deelnemer te benaderen. “70% eindloon” zegt mensen niet zoveel, maar een invulling van hun pensioen des te meer. Als je door de pensioenpot een gesprek kan hebben over wat mensen leuk en belangrijk vinden, dan is dit veel sprekender voor deelnemers. Als je nog wat verder denkt zou je op basis van doelen van deelnemers ook risicoprofielen kunnen opstellen, maar daar gaan we wel wat uitgebreider op in als we het onderzoek van de Erasmus Universiteit bespreken!

Volgende week gaan we dieper in op keuzebegeleiding; wat wordt er van een pensioenfonds of pensioenuitvoerder verwacht? En wat mogen ze doen? Abonneer je op de nieuwsbrief!